Dioksin nedir?

slma çalışkanBir tek dioksin diye bir şey yoktur, fakat iki oksijen köprüsüyle birbirlerine bağlanmış iki klorlu benzen halkası içeren bileşen grubunun genel ismidir. İsmini son bağlanmadan almıştır (di = 2, okso = oksijen bağlama). Son zamanlarda haberlerde daha çok çıkan dioksin 2,3,7,8-tetraklorin – dibenzo-p-dioksin (TCDD) olarak adlandırılır. Düz bir moleküldür (uzaysal resme bakınız) ; iki benzen halkası gri renklidir. 4 klor atomu (yeşil), benzen halkasına simetrik olarak bağlanmıştır ve oksijen atomları kırmızı ile gösterilmiştir.Klor atomlarının sayısı değişkenlik gösterir, değişiklik dioksinlerin büyük gruplarının varlığı ile sonuçlanır.
Dioksinler, oksijence fakir ortamda, klorlu bileşenlerin ısıtılmasıyla elde edilir. Çoğu dioksin az oksijen içeren ortamlarda, klor varlığında (örneğin sofra tuzundan) organik maddelerin yanması ile oluşur. Bu birkaç yıl önce ineklerin yakma fırınlarının yakınında otlatılmasıyla dioksin krizine sebep olmuştur. Dioksin oksijenin yeterli olduğu ve doğru yanma sıcaklığının olduğu ortamlarda oluşmaz.
Dioksinler ayrıca doğal olarak da beyaz rot mantarları tarafından üretilebilir. Bunlar, kullanılmayan yapılarda gelişebilen, beyaz koloni oluşturan küflerdir. Burada dioksinler ligninden elde edilmektedir. Dioksinler ayrıca, tahtaların yanması ile de oluşabilir, örneğin yeterli havalandırma olmadığında ev veya orman yangınlarında.
Dioksinler çevreye değişik yollarla girebilir. Güneş ışığı ile yavaşça yok edilirler ve ayrıca çevredeki küflerin aktiviteleri ile yok edilirler. Bu nedenle dioksinler doğada uzun süre kalır.
Dioksinler, suda çözünmez, fakat yağda çok çözünür. Kül parçaları sayesinde dioksinler bitkilerde örneğin çimlerde bulunabilir. Bir inek bu çimi yediğinde, vücuduna dioksin alıp, yağında dioksini depolayacaktır. İnek, sütü ile dioksini atabilir. Aynı şekilde insanlarda da gözlenir. Dioksinler vücuda gıdalarla girer ve vücut yağında depolanır ve uzun bir süre orada kalır. İnekler gibi anne sütü de dioksinin atılması için en önemli yoldur. Bu nedenden ötürü insan sütü az miktarlarda dioksin içerir.
Hemen hemen, bütün hayvan yağları az miktarda dioksin içerir. Prensipte, bitkisel yağlar hiç dioksin içermezler. Normalde, dioksin miktarı maksimum kabul edilebilir alım miktarının altındadır.
Kuzey Amerika'da dioksinin günlük alım miktarı. Avrupa verileri kolaylıkla bulunamaz, fakat çok fazla değişmeyecektir.Dioksin bir gıdada yüksek miktarlarda oluşması sadece endüstriyel kazalar ile (Seveso) veya kimyasal bozulmalar (Belçika'da ki olayda yansıtıldığı gibi) ile mümkün olmaktadır. Çünkü birçok gıdaya yayılabilecek kadar bozulması zordur.
Dioksin çok toksiktir. İnsan yapımı maddeler arasında en toksik (başlıca) olanlarından bir tanesidir. Ayrıca epeyce toksik olan birkaç doğal maddeler de vardır.06 Temmuz 2015 - 10:19:07